Hỏi: Em năm nay 20 tuổi, chồng em 23 tuổi, chúng em quen nhau và kết hôn là 3 năm và có con chung 6 tháng tuổi, hiện tại em đang ở bên nhà chồng phụ mẹ chồng bán đồ và nuôi con còn bán thêm đồ online nhưng chưa ổn định lắm, còn chồng em thì tới giờ đến khi có con rồi vẫn chưa biết lo, chỉ lo đi chơi ít khi chăm con, nhưng vẫn thương nhưng chưa biết lo và chưa có việc ổn định, tiền thu nhập dựa vào tiền của mẹ chồng em cho, vợ chồng em bây giờ giống như không còn tình cảm với nhau nữa vì nhiều vấn đề xảy ra và nhiều khi em đi chơi này kia chồng em trước đây có cờ bạc, đập đá thiếu nợ mấy trăm triệu nhưng mẹ chồng em đã trả hết giờ chỉ còn chút ít bây giờ thì đỡ và không còn nữa chỉ là còn ham chơi và không biết lo cho gia đình, vậy cho em hỏi nếu sau khi ly hôn giữa em và ck em ai là người có quyền nuôi con ạ, em có thể đi làm công ty gởi con cho chị ruột nuôi tiếp hoặc tiếp cô em làm tóc vừa chăm con còn ck em có quyền gì để mượn bên ba mẹ chồng giành con với em không ạ, ck em chỉ học tới lớp 9 còn em đã tốt nghiệp 12.
Trả lời:
Theo Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về việc nuôi dưỡng và giáo dục con sau khi ly hôn như sau:
- Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
- Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
- Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”
Như vậy, quyền trực tiếp nuôi con:
– Về nguyên tắc, các bên đương sự (vợ, chồng) có thể tự thỏa thuận với nhau về việc người nào sẽ là người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn và Tòa án sẽ ghi nhận thỏa thuận này trong bản án.
– Trường hợp vợ, chồng không thỏa thuận được việc nuôi con thì Tòa án sẽ quyết định giao quyền trực tiếp nuôi con cho một bên vợ hoặc chồng. Khi xem xét ai sẽ là người sẽ trực tiếp nuôi con sau ly hôn, Tòa án sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố với mục đích tìm được người phù hợp để có thể chăm sóc, nuôi dưỡng và đáp ứng một cách tốt nhất cho sự phát triển của đứa trẻ. Trên thực tếTòa án sẽ dựa trên 3 yếu tố sau:
+ Điều kiện về vật chất, bao gồm: Ăn, ở, sinh hoạt, điều kiện học tập…các yếu tố đó dựa trên thu nhập, tài sản, chỗ ở của cha mẹ.
Nhà ở, điều kiện vật chất, thu thập của người vợ hoặc chồng sẽ là một trong các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc giành quyền trực tiếp nuôi con khi ly hôn.
+ Điều kiện về tinh thần, bao gồm: Thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con; sự yêu thương, tình cảm đối với con từ trước đến nay; điều kiện cho con vui chơi giải trí, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn … của cha mẹ.
Những “thói hư, tật xấu”, thời gian hạn chế sẽ là một yếu tố gây trở ngại trong việc giành quyền trực tiếp nuôi con.
+ Nguyện vọng của con: Là việc người con mong muốn được sống với ai (trong trường hợp con từ đủ 7 tuổi trở lên).
Trong trường hợp này, con của bạn mới được 6 tháng tuổi (dưới 36 tháng tuổi) thì được giao cho mẹ trực tiếp nuôi. Đây là một quyền ưu tiên cho người mẹ, vì trong giai đoạn dưới 36 tháng tuổi trẻ con rất cần sự chăm sóc, nuôi dưỡng của người mẹ, thiếu vắng sự chăm sóc của người mẹ sẽ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển bình thường của đứa trẻ.
Tuy nhiên, quy định không phải mọi trường hợp đều giao cho người mẹ chăm sóc; trong trường hợp người mẹ không đủ khả năng, điều kiện để trực tiếp chăm sóc, nuôi nấng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác thì Tòa án vẫn sẽ có quyết định khác nhằm phù hợp với lợi ích của con.
Thứ hai, về quyền chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn vẫn có quyền và nghĩa vụ đối với con, như sau (Điều 82 Luật HN&GĐ 2014):
– Có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
– Có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con:
Sau khi ly hôn, vợ, chồng vẫn có nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con khi chưa thành niên (dưới 18 tuổi) hoặc đã thành niên nhưng bị mất năng lực hành vi dân sự, hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Người không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng (mức cấp dưỡng tùy theo điều kiện kinh tế hoặc theo thỏa thuận) để người kia chăm sóc, nuôi dưỡng con đến khi trưởng thành.
– Sau khi ly hôn, có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha hoặc mẹ không trực tiếp nuôi dưỡng con nhưng lợi dụng việc thăm gặp con để gây cản trở hoặc có những ảnh hưởng xấu đến việc chăm sóc, nuôi nấng, giáo dục con hoặc ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
